2019-12-13

Ból kostki - dlaczego boli kostka - przyczyny i leczenie

Ból kostki może mieć różne przyczyny - najczęściej są to różnego rodzaju nadwyrężenia oraz przeciążenia. Kostka zewnętrzna, inaczej boczna, to fragment kości strzałkowej, z kolei kostka przyśrodkowa jest końcowym elementem kości piszczelowej. Obie te kości łączą się z kością skokową za pomocą stawu skokowo-goleniowego. Bóle w okolicach kostki to zazwyczaj bóle stawu. Przyczyną bólu stawu może być uszkodzenie więzadeł, ścięgien lub zmiany patologiczne wynikające z chorób układu krążenia, w tym niewydolności żylnej kończyn dolnych.

Bóle zwyrodnieniowe kostki

Bóle zwyrodnieniowe kostki mogą mieć przyczynę urazową lub nieurazową:

1. Przyczyny urazowe wynikają z aktywności fizycznej, nadmiernego wysiłku obciążającego staw skokowo-goleniowy, niewłaściwego rozgrzania stawów czy przeciążeń wynikających ze źle zbalansowanego treningu. Są to stłuczenia, skręcenia oraz złamania.

2. Przyczyny nieurazowe to najczęściej wady postawy, które wynikają z niewłaściwego układu stóp – płaskostopie lub stopa nadmiernie wydrążona, choroby kostne lub choroby o podłożu bakteryjnym, które negatywnie wpływają na staw skokowy. Niewydolność żylna w początkowym etapie objawia się obrzękiem w okolicy kostek, uczuciem ciężkości nóg, a w dalszym etapie bólem całych goleni.

Urazy kostki – co różni stłuczenie od skręcenia i zwichnięcia, a zwichnięcie od złamania?

1. Stłuczenie kostki – to zdecydowanie najlżejszy uraz stawu skokowego. Ból (często ostry) występuje dokładnie w miejscu urazu, często pojawia się obrzęk oraz krwiak i zniekształcenie kostki. Przy stłuczeniu nie dochodzi do zmian w budowie stawu i kości – ścięgna oraz więzadła nie są uszkodzone. . Dobrym rozwiązaniem są zimne okłady (np. przy użyciu specjalnych chłodzących plastrów hydrożelowych czy mankietów Cryo/Cuff), które obkurczają naczynia krwionośne, co zmniejsza obrzęk i ułatwia poruszanie uszkodzonym stawem.

2. Skręcenie – to uszkodzenie torebki stawowej oraz więzadeł. Wynika z przekroczenia zakresu ruchu w stawie skokowo-goleniowym. Skręcenie może mieć trzy różne stopnie nasilenia:

I stopień – to lekkie naciągnięcie torebki stawowej oraz więzadeł, w którym nie dochodzi do ich przerwania. Pomagają zimne kompresy, odpoczynek oraz usztywnienie stawu za pomocą opaski, np. Malleoforce lub bandaża elastycznego.
II stopień – to poważniejsze, niemniej częściowe uszkodzenie więzadeł. W tym przypadku stosuje się leki przeciwzapalne oraz przeciwobrzękowe. Skręconą kostkę należy usztywnić za pomocą stabilizatora, np. AirStirrup II lub Fusiolight, a po okresie odpoczynku stopniowo wprowadzić rehabilitację.
III stopień – oznacza całkowite zerwanie ścięgien i torebki stawowej. Wymaga usztywnienia kończyny, np. za pomocą ortez stopowo-goleniowych Air Select z systemem komór powietrznych lub bez.

W rozpoznaniu stopnia urazu kostki i dopasowania odpowiedniego leczenia uszkodzonej kończyny pomoże lekarz ortopeda. Więcej na temat skręcenia kostki przeczytasz w TYM wpisie.

3. Zwichnięcie – oznacza przemieszczenie się kości i wymaga ich ponownego nastawienia. W przypadku zwichnięcia może dojść do naderwania ścięgien. Nastawione kości należy usztywnić, po czym stopniowo rozpocząć rehabilitację. Zwichnięta kostka jest bardziej narażona na późniejsze urazy. Ortezy polecane przy przewlekłej niestabilności stawu skokowego to AirSport i A60.

4. Złamanie kostki – to uszkodzenie struktury kości, widoczne na zdjęciu RTG. Występują trzy rodzaje złamania:

złamanie jednokostne – gdy dochodzi do uszkodzenia kostki bocznej,
dwukostne – w momencie, gdy uszkodzona jest kość przyśrodkowa i boczna,
trójkostne – kiedy uszkodzona jest kostka boczna, przyśrodkowa oraz tylna część kości piszczelowej.

Doskonałą alternatywą dla klasycznego opatrunku gipsowego są ortezy stopowo-goleniowe, które znacząco przyspieszają proces rehabilitacji, np. Pneumatic Walker AirSelect Elite, AirSelect Standard lub ortezy z serii XcelTrax.

Jak radzić sobie z bólem kostki?

W przypadku każdego z uszkodzeń kostki najbardziej pomagają zimne okłady, które zmniejszają obrzęk. Następnie należy odciążyć chorą kończynę i na podstawie zdjęcia RTG ustalić stopień uszkodzenia stawu skokowego. Po konsultacji z ortopedą należy rozpocząć odpowiednie leczenie, np. poprzez kurację zimnem czy wsparcie uszkodzonego stawu przy pomocy właściwego zaopatrzenia, np. wspomnianego wcześniej stabilizatora stawu skokowego Fusiolight czy Air Stirrup II. W przypadku zerwania więzadeł może być konieczna interwencja chirurgiczna, a następnie stabilizacja stawu przy pomocy ortezy stopowo-goleniowej AirSelect Short czy XcelTrax Air.

Rehabilitacja po urazie kostki

Po zalecanym okresie odciążenia uszkodzonej kończyny, należy stopniowo wdrożyć rehabilitację. Pierwsza faza rehabilitacji polega na biernych ćwiczeniach, przywracających pełen zakres ruchu w stawie. Wykonuje się ćwiczenia izometryczne oraz zabiegi fizjoterapeutyczne z wykorzystaniem pola magnetycznego. W drugiej fazie stopniowo zwiększa się czynny zakres ruchu poprzez odpowiednie zestawy ćwiczeń, np. zgarnianie ręcznika palcami stopy. Trzeci etap rehabilitacji polega na wzmocnieniu mięśni łydki i uda. Rehabilitację należy przeprowadzać stopniowo, mając na uwadze to, że kostka po zwichnięciu, skręceniu lub złamaniu będzie bardziej podatna na kolejne urazy. Warto również rozważyć dodatkowe wsparcie stawu skokowego przy pomocy odpowiedniego stabilizatora, który pomoże zapobiegać ponownym urazom, np. Velocity, Pro Speed czy wymieniane wcześniej ortezy AirSport, A60 lub Malleoforce.

Zapobieganie urazom stawów

Urazy kostki to jedne z najczęstszych uszkodzeń stawów. Aby zapobiec urazom, należy regularnie wzmacniać mięśnie okołostawowe oraz ćwiczyć równowagę, dzięki której będziemy czuli się stabilnie, poruszając się po różnych powierzchniach. Istotne są również ćwiczenia mięśni odpowiedzialnych za zachowanie równowagi – mięśni kręgosłupa, pośladków oraz brzucha. Jeśli prowadzimy aktywny tryb życia, musimy pamiętać o rozgrzaniu mięśni przed treningiem oraz o odpowiednim obuwiu. Dobrze dobrane obuwie, nie tylko dla sportowców, pomoże zadbać o prawidłową postawę ciała i układ mięśni w ruchu.