Czym jest – dyskopatia – protruzja – prolapsja?

Potocznie nazywany wypadnięciem dysku stan chorobowy kręgosłupa, a dokładniej krążka międzykręgowego, to dyskopatia lub przepuklina kręgosłupa. Jest najczęstszą przyczyną bólu krzyża między 30 a 50 rokiem życia. Dyskopatia dotyczy przede wszystkim (ponad 70% przypadków) odcinka lędźwiowo-krzyżowego kręgosłupa, rzadziej odcinka szyjnego (mniej niż 20%), a najrzadziej zdarza się w odcinku piersiowym (poniżej 5%).

Kolejne etapy zaawansowania choroby to: protruzja krążka międzykręgowego, a następnie prolapsja, ekstruzja i sekwestracja dysku.

Dla pełnego zrozumienia powyższych stadiów dyskopatii koniecznie należy zapoznać się z budową krążka międzykręgowego.

Krążek międzykręgowy zbudowany jest z pierścienia włóknistego, jądra miażdżystego oraz płytki chrzęstnej (blaszki granicznej), która łączy je z powierzchniami trzonów.

Budowa pierścienia włóknistego

Jest to struktura stanowiąca obwodową część krążka międzykręgowego. Składa się z części zewnętrznej oraz wewnętrznej. Część zewnętrzną tworzą głównie włókna kolagenowe.

Część wewnętrzna krążka międzykręgowego zbudowana jest z chrząstki włóknistej i tworzą ją włókna kolagenowe typu I oraz II. Łącznie w krążku znajduje się około 10-20 blaszek kolagenowych ułożonych w sposób, który gwarantuje dużą wytrzymałość na napięcia oraz zwiększa zdolność amortyzacyjną.

Budowa jądra miażdżystego

Jądro miażdżyste jest to galaretowata substancja, którą tworzą głównie proteoglikany znajdujące się w luźnej sieci kolagenu typu II. Jądro stanowi 50-60% powierzchni krążka międzykręgowego. Głównym składnikiem jądra miażdżystego jest woda – u noworodków stanowi ona około 88% objętości jądra, a u osób starszych około 69%. Proces zmiany uwodnienia krążka międzykręgowego zachodzi wraz z wiekiem i świadczy o początku zmian degeneracyjnych. Jądro miażdżyste spełnia funkcję amortyzującą i chroni kręgosłup przed obciążeniami osiowymi. Patologicznym stanem obejmującym tę strukturę jest między innymi protruzja jądra miażdżystego.

Stadia zaawansowania choroby

Dyskopatia kręgosłupa posiada kilka stadiów różniących się od siebie stopniem uszkodzenia pierścieni włóknistych, objawami czy sposobem leczenia:

• Protruzja – jest to niewielkie uszkodzenie wewnętrznych pierścieni włóknistych, najczęściej ma charakter wysunięcia się dysku. W fazie protruzji krążka międzykręgowego ból może być na tyle niewielki, że zwykle zostaje zbagatelizowany, jednak lekceważenie przepukliny kręgosłupa na tym etapie często prowadzi do poważniejszych uszkodzeń. Protruzja dysku to etap, na którym powinno się zasięgnąć porady lekarskiej i wdrożyć właściwe działania. W protruzji krążka międzykręgowego leczenie powinno być zastosowane jak najszybciej, aby zapobiec postępowaniu choroby. Protruzja tarczy międzykręgowej to najlżejszy stopień uszkodzenia krążka.
• Prolapsja – zdecydowanie poważniejsze uszkodzenie pierścieni włóknistych przy zachowaniu ciągłości ostatniego pierścienia; prolapsji najczęściej towarzyszy uwypuklenie się dysku poza zarys kręgosłupa
• Ekstruzja – to całkowite przerwanie ciągłości pierścieni włóknistych i wysunięcie dysku. Ekstruzja krążka międzykręgowego (inaczej ekstruzja dysku) to wymagający ingerencji chirurgicznej etap dyskopatii.
• Sekwestracja – najbardziej zaawansowane stadium przepukliny kręgosłupa. Różni się od ekstruzji krążka rozerwaniem wysuniętego jądra miażdżystego dysku. Sekwestracja dysku także wymaga zabiegu operacyjnego.

Jakie są objawy dyskopatii lędźwiowej?

Dyskopatia lędźwiowa może objawiać się w różny sposób, jednak pojawienie się poniższych symptomów powinno skłonić nas do niezwłocznego udania się do lekarza w celu uzyskania właściwej diagnozy. Do najczęstszych objawów należą:

• ból przewlekły lub ostry w dolnej części pleców, nasilający się w czasie skłonów, siedzenia, kaszlu lub kichania,
• rwa kulszowa - bardzo silny ból do nogi lub stopy,
• pieczenie, mrowienie i drętwienie nogi lub w okolicy krocza,
• w ciężkich przypadkach osłabienie nogi (niedowład), opadanie stopy i brak kontroli nad zwieraczami.

Objawy dyskopatii szyjnej są podobne, lecz dotyczą karku i kończyn górnych. W poważnych uszkodzeniach objawy występują również w kończynach dolnych i zwieraczach.

Jakie są czynniki ryzyka?

Do czynników ryzyka należą wszystkie te pozycje i czynności, które powodują zniesienie fizjologicznej lordozy w odcinku lędźwiowym kręgosłupa:

• długotrwałe siedzenie w nieprawidłowej pozycji w szkole, pracy, samochodzie,
• częste skłony kręgosłupa do przodu,
• praca wykonywana w przodopochyleniu (na przykład pracownicy fizyczni, pielęgniarki, chirurdzy),
• nieprawidłowe podnoszenie ciężaru połączone ze skrętem tułowia.   

Jak wygląda diagnoza dyskopatii?

Aby zdiagnozować dyskopatię konieczna jest wizyta u lekarza, na której zostanie przeprowadzone badanie lekarskie. Zlecone mogą zostać badania takie jak zdjęcia rentgenowskie (RTG), rezonans magnetyczny (MRI) czy badanie tomografii komputerowej (CT).

Metody leczenia

Podstawą leczenia zachowawczego jest kinezyterapia, czyli leczenie ruchem. Oprócz ćwiczeń fizycznych, powszechnie stosowana jest obecnie metoda McKenzie. Jeżeli pomimo stosowanych działań pacjent nadal odczuwa ból, w szczególności ból o typie rwy kulszowej, należy wraz z lekarzem rozważyć leczenie operacyjne.

Profilaktyka

Biorąc pod uwagę jak powszechny jest to problem, warto zastosować się do paru zasad, które mogą zaoszczędzić nam problemów z kręgosłupem w przyszłości. Przede wszystkim należy postawić na aktywność fizyczną. Codzienny ruch jest podstawą szeroko pojętego zdrowia. Nasze ciało zostało stworzone do ruchu, a nie bierności. Znalezienie dla siebie rodzaju aktywności, która będzie sprawiała nam przyjemność przyniesie wspaniałe efekty. Warto przykładać również dużą wagę do prawidłowej postawy ciała, szczególnie, jeśli spędzamy wiele godzin w pozycji siedzącej.

Zaopatrzenie ortopedyczne

Przy dyskopatii polecane jest stosowanie odpowiedniego zaopatrzenia ortopedycznego zaleconego przez lekarza specjalistę. W naszym sklepie znajduje się kilka rodzajów pasów ortopedycznych, a do jednych z najczęściej polecanych należą pasy Comfortia Back występujące w kilku wariantach. Modele dostępne w naszym sklepie stanowią połączenie wysokiej jakości materiałów i terapeutycznych rozwiązań zabezpieczających różne odcinki kręgosłupa. Mają ergonomiczny kształt, który zapewnia wygodę w każdej pozycji ciała. Materiał, z którego zostały wykonane jest trójwarstwowy, lekki i przewiewny.

Pas ortopedyczny Comfortia Back Classic

Wskazania do stosowania:

• odciążenie kręgosłupa w przewlekłych zespołach bólowych na podłożu zmian zwyrodnieniowych,
• leczenie zachowawcze w dyskopatiach odcinka lędźwiowo-krzyżowego kręgosłupa,
• rwa kulszowa,
• zespoły przeciążeniowe.

Pas ortopedyczny Comfortia Back Elite 200

Wskazania do stosowania:

• przewlekłe zespoły bólowe na podłożu niestabilności,
• zmiany zwyrodnieniowe i dyskopatyczne na poziomie L4, L5 i S1 odcinka lędźwiowo-krzyżowego kręgosłupa,
• doleczanie po naciągnięciu aparatu wyprostnego w dolnej części odcinka lędźwiowego kręgosłupa,
• doleczanie po zabiegach ortopedycznych i neurochirurgicznych.

Pas ortopedyczny Comfortia Back Elite 300

Wskazania do stosowania:

• przewlekłe zespoły bólowe na podłożu niestabilności,
• zmiany zwyrodnieniowe i dyskopatyczne na poziomie TH11 i TH12 oraz odcinku lędźwiowym kręgosłupa,
• doleczanie po naciągnięciu aparatu wyprostnego w dolnej części odcinka lędźwiowego kręgosłupa,
• doleczanie po urazach skręceniowych i złamaniach odcinka lędźwiowego i dolnej części odcinka piersiowego kręgosłupa,
• stabilizacja po zabiegach operacyjnych

Pas ortopedyczny Comfortia Back Elite 500

Wskazania do stosowania:

• w złamaniach destrukcyjnych kręgów piersiowych i lędźwiowych będących wynikiem osteoporozy, przebytych urazów czy nowotworów,
• w przypadku naciągnięć aparatu wyprostnego piersiowego i lędźwiowego odcinka kręgosłupa,
• w niedowładzie prostowników grzbietu w schorzeniach neurologicznych,
• w chorobie Scheuermanna,
• przy okrągłych plecach,
• w wielopoziomowych dyskopatiach.

Jeśli profilaktyka w postaci regularnej aktywności fizycznej (nie przeciążającej organizmu) i utrzymywania prawidłowej postawy ciała w codziennych czynnościach zawiodły i mamy podejrzenia, że doszło do dyskopatii należy jak najszybciej udać się do lekarza w celu rozpoznania schorzenia, oceny jego stopnia zaawansowania i dobrania odpowiedniej metody leczenia czy wsparcia w postaci zaopatrzenia medycznego. Warto dbać o kręgosłup, aby jak najdłużej utrzymać sprawność fizyczną i dobre samopoczucie.