Najczęstsze urazy stawu kolanowego - leczenie
Urazy stawu kolanowego – kolana – objawy, leczenie i diagnostyka
Jak zbudowany jest staw kolanowy?
Staw kolanowy jest jednym z najbardziej złożonych elementów biomechanicznych w organizmie człowieka. Zbudowany jest z kłykci kości udowej i piszczelowej oraz z rzepki. Zachodzą w nim ruchy zginania i prostowania, możliwa jest także lekka rotacja. W celu zapewnienia stabilności stawu, wzmacniają go więzadła znajdujące się wewnątrz oraz zewnątrz torebki stawowej (więzadła poboczne piszczelowe i strzałkowe oraz więzadła krzyżowe przednie i tylne). Ponadto w stawie kolanowym występują dwie łąkotki dopasowujące do siebie powierzchnie stawowe, a także umożliwiające ich prawidłowy ruch względem siebie. Kontuzje w zakresie stawów kolanowych występują najczęściej u osób aktywnych fizycznie, w szczególności tych, które uprawiają sporty kontaktowe takie jak koszykówka, piłka nożna, siatkówka. W większości przypadków spowodowane są zderzeniem się zawodników lub wykonaniem gwałtownego ruchu, który wykracza poza fizjologiczny zakres.
Urazy stawów kolanowych - diagnostyka
W diagnostyce urazów stawu kolanowego wykorzystuje się (oczywiście w zależności od potrzeb) m.in.:
- badanie RTG,
- USG stawu,
- rezonans magnetyczny,
- tomografię komputerową,
- szczegółowe testy ruchowe.
Jakie są najczęstsze kontuzje stawu kolanowego?
Skręcenie stawu kolanowego
Skręcenie kolana dotyczy więzadeł, które charakteryzuje niewielka elastyczność, a ich nadrzędnym celem jest asekuracja stawu przed niewłaściwymi ruchami np. szybki ruch skrętny lub postawienie stopy na niestabilnym podłożu. Nieprawidłowy ruch doprowadza do przeciążenia kolana i uszkodzenia więzadeł. Uraz skrętny występuje w trzech stopniach:
- niewielkim – nieznaczny dyskomfort podczas ruchu, leczenie polega na łagodzeniu bólu oraz ograniczeniu aktywności ruchowej.
- umiarkowanym – uszkodzona zostaje znaczna część włókien więzadłowych i torebka stawowa. Występuje obrzęk oraz znaczne dolegliwości bólowe, które wymagają konsultacji z lekarzem. Leczenie koncentruje się na niwelowaniu opuchlizny oraz stopniowym wprowadzaniu odpowiednich ćwiczeń fizycznych.
- ciężkim – całkowite zerwanie więzadeł lub oderwanie kości z przyczepionym więzadłem. Staw jest niestabilny, występują patologiczne ruchy wraz z silnym bólem. Leczenie realizowane jest poprzez operację chirurgiczną mającą na celu rekonstrukcję zerwanych więzadeł. Po zabiegu konieczne jest poddanie się specjalistycznej rehabilitacji.
Zapalenie ścięgna
Zapalenie ścięgna jest efektem regularnego wykonywania konkretnej czynności np. biegania. Ryzyko wystąpienia stanu zapalnego wzrasta, gdy daną aktywność wykonujemy w sposób niepoprawny lub mięśnie nie są dostatecznie rozgrzane do intensywnego wysiłku. Stan zapalny najczęściej występuje u osób po czwartej dekadzie życia, gdyż wraz z wiekiem ścięgna tracą swoją elastyczność, jak również u osób młodych, nieodpowiednio przygotowanych do uprawiania sportu. Schorzenie to objawia się poprzez ból w obrębie ścięgna i stawu (tępy ból nad i pod kolanem). Wskazane jest ograniczenie wysiłku fizycznego i stosowanie opaski uciskowej.
Uszkodzenia łąkotek
Schorzenie to może wystąpić podczas uprawiania niemalże każdego sportu. Jego przyczyną jest nagłe prostowanie stawu kolanowego, który znajduje się w zgięciu i rotacji. Łąkotki z racji delikatnej struktury mają skłonność do patologicznych zmian zwłaszcza u osób starszych. Głównym objawem uszkodzenia łąkotek jest ból w bocznej i przyśrodkowej części stawu kolanowego. Leczenie najczęściej jest zabiegowe.
Uszkodzenia więzadłowe
W rekreacyjnej aktywności fizycznej dotyczą one przede wszystkim więzadeł pobocznych w postaci naciągnięcia lub naderwania. Występuje bolesność uciskowa przyczepów więzadłowych bliższych i dalszych. Skręcenie lekko ugiętego kolana powoduje dolegliwości bólowe. W badaniu USG widoczny jest obrzęk w okolicy przyczepów więzadeł, ale bez przerwania ich ciągłości. Leczenie polega na chłodzeniu, stosowaniu opaski elastycznej, zmniejszeniu aktywności ruchowej. Uszkodzenie więzadeł krzyżowych w postaci naciągnięcia lub częściowego uszkodzenia wyzwala dolegliwości bólowe w okolicy przedniego przedziału kolana. Występuje ograniczenie ruchów, w USG często widoczny jest obrzęk w okolicy więzadła bez przerwania jego ciągłości. Leczenie polega na ograniczeniu wysiłku fizycznego oraz noszeniu opaski elastycznej. Oczywiście może zdarzyć się również całkowite przerwanie ciągłości więzadła, które leczone jest operacyjnie.
Zaopatrzenie ortopedyczne
Kontuzje stawu kolanowego są często trudnymi urazami, a czas niezbędny na leczenie i rekonwalescencję odczuwany jest przez pacjenta jako mocno uciążliwy, w związku z czym lekarze często zalecają korzystanie w tym okresie ze specjalistycznego zaopatrzenia ortopedycznego. Dobranie właściwej ortezy czy stabilizatora przyniesie dużą ulgę, przez co komfort życia ulegnie znacznej poprawie. Kończyna zostanie ustabilizowana, a ruchy stawu będą pod kontrolą urządzenia tak, aby przebiegały tylko w bezpiecznym zakresie. Bez wątpienia codzienne użytkowanie przysłuży się rekonwalescencji pourazowej i pomoże przetrwać ten ciężki okres. Właściwie dobrane zaopatrzenie może być stosowane profilaktycznie (co pozwala na zmniejszenie ryzyka kontuzji) oraz leczniczo – zarówno po urazie leczonym zachowawczo, jak i operacyjnie.
Na co zwrócić uwagę przy wyborze zaopatrzenia ortopedycznego?
Wartościowy sprzęt charakteryzuje się przede wszystkim wytrzymałością, jak również wykonaniem z takiego materiału, który przepuszcza powietrze i gwarantuje tym samym wysoki komfort użytkowania. Bardzo ważna jest także możliwość samodzielnego dopasowania urządzenia do własnych potrzeb, czyli łatwa w obsłudze regulacja. Dobrze jest również zwrócić uwagę na jego lekkość, aby korzystanie było jak najbardziej komfortowe. Pamiętajmy, że leczenie kontuzji stawu kolanowego często jest długotrwałe, warto więc wybrać profesjonalny i porządnie wykonany sprzęt.
Urazy stawów kolanowych - rehabilitacja
Rehabilitacja po urazie powinna rozpocząć się najszybciej jak tylko jest to możliwe (oczywiście po uzyskaniu zgody od lekarza). Ma ona za zadanie między innymi zapobiec zrostom w stawie, wzmocnić siłę mięśni, a także poprawić zakres ruchomości.
W rehabilitacji stawu kolanowego dostępnych jest szeroki wachlarz różnych zabiegów, z których lekarz albo fizjoterapeuta wybierają te, które ich zdaniem będą najlepsze dla danego pacjenta.
Stosowane są między innymi:
- ultradźwięki,
- laseroterapia,
- prądy,
- pole magnetyczne,
- terapuls,
- ćwiczenia na niestabilnym podłożu,
- ćwiczenia z taśmami elastycznymi,
- metoda PNF.
Działania profilaktyczne – czyli jak zapobiegać kontuzjom?
Przede wszystkim bardzo istotne jest, aby każdy trening poprzedzić odpowiednią rozgrzewką, która przygotuje organizm do intensywnej pracy. Nie bez znaczenia pozostaje również elastyczność mięśni ułatwiająca wykonywanie ćwiczeń, a także usprawniająca funkcjonowanie stawu kolanowego. Decydując się na różnego rodzaju sporty, a w szczególności te ekstremalne czy kontaktowe, zaleca się korzystanie z zaopatrzenia ortopedycznego. Dlaczego warto zadbać o odpowiednią ochronę? Czasem jedna kontuzja wystarczy, aby poważnie uszkodzić staw kolanowy, co wiąże się z długotrwałą rehabilitacją i brakiem gwarancji na powrót do całkowitej sprawności.
