Uraz stawu łokciowego – czego unikać, jak leczyć?

Uraz stawu łokciowego – dlaczego dochodzi do niego tak często?

Staw łokciowy posiada skomplikowaną budowę, co sprzyja powstawaniu kontuzji. W jego obrębie znajdują się kości (ramienna, łokciowa i promieniowa) oraz trzy stawy (ramienno-łokciowy, ramienno-promieniowy i promieniowo-łokciowy bliższy), które są otoczone torebką stawową, więzadła zapewniające stabilizację oraz liczne mięśnie. Staw łokciowy wspomaga poruszanie kończyn górnych – umożliwia zginanie, prostowanie i odwracanie ręki. Ważna rola, jaką pełni, sprawia, że może być narażony na obciążenia i obrażenia. Jakikolwiek uraz w obrębie stawu łokciowego prowadzi do znacznych ograniczeń ruchowych, wówczas każdy gest jest bardzo bolesny.

Przyczyny bólu stawu łokciowego

Uraz stawu łokciowego często bywa spowodowany niefortunnym upadkiem na rękę, którą próbujemy zamortyzować upadek. Uraz stawu łokciowego bywa też wynikiem przeciążenia, np. wykonywania zbyt często tych samych ruchów. Z taką dolegliwością często zmagają się np. elektrycy (wykonujący półobrotowe ruchy nadgarstka przy zaciśniętej dłoni, np. podczas wkręcania śruby) oraz osoby pracujące dużo przy komputerze – czyli niemal wszyscy pracownicy biurowi. Uraz stawu łokciowego dotyka także sportowców, m.in. golfistów i tenisistów, od których swoje nazwy wzięły dolegliwości stawu łokciowego, określane również jako choroby zawodowe. Należy jednak zwrócić uwagę, że choroby zwane łokciem tenisisty i golfisty nie dotykają wyłącznie osób uprawiających te dyscypliny sportu. Częstymi powodami bólu stawu łokciowego są również zmiany patologiczne, w tym zwyrodnienia, o czym więcej przeczytasz poniżej. Uraz stawu łokciowego – co zdarza się najczęściej?

Urazy stawu łokciowego mogą mieć przyczyny mechaniczne. Zdarza się, że w wyniku nieszczęśliwego wypadku dochodzi do złamania, zwichnięcia lub uszkodzenia tkanek miękkich. Problemy w późniejszym czasie wynikają często z powikłań pourazowych i stanu zapalnego. Zaliczamy do nich np.:

• zwłóknienie stawu - stan ten charakteryzuje się postępującym zmniejszeniem ruchomości stawu, może prowadzić do zmian zwyrodnieniowych, a do odzyskania pełnej sprawności konieczna jest interwencja chirurgiczna,
• fragmenty chrząstki lub kości w przestrzeni stawowej – niepożądane elementy blokują ruch i powodują ostry ból, w tym przypadku również potrzebna jest zwykle pomoc chirurga. Problemy ze stawami nie zawsze mają przyczynę mechaniczną. Bardzo często zdarza się, że są konsekwencją patologicznych zmian, rozwijających się latami. Do tej grupy urazów stawu łokciowego zaliczają się m.in.:
• łokieć tenisisty – bardzo częsta dolegliwość, która dotyka nie tylko amatorów tego sportu. Ten uraz stawu łokciowego obejmuje mięśnie prostowników nadgarstka. Powoduje go nadmierne przeciążenie, będące wynikiem długotrwałego wykonywania półobrotowych ruchów lub pisania na klawiaturze. Objawia się bólem oraz problemami podczas wykonywania prostych, codziennych czynności, np. podawania ręki
• łokieć golfisty – podobnie jak w przypadku powyższego urazu stawu łokciowego, dolegliwość ta nie dotyka tylko miłośników golfa, ale wszystkich osób nadmiernie przeciążających okolice nadgarstka. Jej przyczyną jest stan zapalny mięśni zginacza nadgarstka, a znakiem rozpoznawczym jest ból nasilający się podczas jego zginania i obracania, np. podczas przekręcania klamki w drzwiach
• zapalenie kaletek – to powikłanie po urazie stawu łokciowego powodujące ograniczenia ruchu, wrażliwość na bodźce i dolegliwości bólowe. Objawia się także zewnętrznie – obrzękiem, zaczerwienieniem, zbieraniem się płynu lub ropy. Stan zapalny jest wynikiem urazu lub infekcji
• uszkodzenie nerwu łokciowego – może być konsekwencją urazów, ale też takich chorób jak cukrzyca czy mocznica. Pierwsze objawy to mrowienie i drętwienie placów, z czasem może pojawić się także problem braku czucia. Przy tej dolegliwości trudności mogą stanowić podstawowe ruchy, jak zapinanie guzików
• zwyrodnienie stawu łokciowego – to choroba przewlekła i nieodwracalna, która może prowadzić nawet do kalectwa. Jej przyczyną jest ubytek chrząstki stawowej. Dolegliwość ta może być wynikiem uszkodzenia mechanicznego i chorób przewlekłych.

Objawy urazu stawu łokciowego, czyli co powinno zaniepokoić?

Uraz stawu łokciowego jest bardzo łatwo zauważalny. Problemy w tym zakresie zwykle nie wynikają więc z niewiedzy, lecz zaniedbania. Jednym z objawów charakterystycznych dla urazu stawu łokciowego jest stan zapalny, który objawia się obrzękiem, zaczerwienieniem czy podwyższoną temperaturą ciała (w miejscu, w którym doszło do urazu). Do tego dochodzą problemy z poruszaniem dłonią, nadgarstkiem lub całą ręką. Problemem może być zginanie ręki, zaciskanie lub podawanie dłoni, a także inne proste czynności, jak otwieranie drzwi czy noszenie zakupów. W przypadku uszkodzenia nerwu pojawia się także drętwienie i mrowienie. Wszystkim tym objawom urazu stawu łokciowego towarzyszy ból, nasilający się podczas wykonywania określonych ruchów.

Uraz stawu łokciowego – sposoby leczenia

Sposoby leczenia urazu stawów dzielimy na doraźne i długofalowe. W przypadku uszkodzeń mechanicznych, jak złamanie czy zwichnięcie, należy niezwłocznie skierować się na ostry dyżur. W niektórych przypadkach konieczna jest interwencja chirurga, w innych wystarczy specjalistyczne wsparcie ortopedyczne, np. opaska przedramienna Aircast 05A-B czy opaska na łokieć EpiForce. Opaska 05 posiada komorę powietrzną zapewniającą punktową kompresję na mięśnie i ścięgna, zmniejszając dolegliwości bólowe. Aż 86% pacjentów wskazywało na znaczne złagodzenie bólu uszkodzonego stawu po regularnym stosowaniu zaleconej opaski przedramiennej. Komora powietrzna uciska mięśnie i ścięgna, a dzięki regulowanej długości paska na rzepy można w łatwy sposób dopasować ucisk do potrzeb pacjenta. Opaska Epiforce natomiast to dzianinowa orteza kompresyjna wywierająca masujący ucisk, wyposażona w wkładki na nadkłykcie wykonane z silikonu łagodzące nacisk na mięśnie wokół łokcia. Anatomiczny kształt tej elastycznej opaski sprawia, że opaska jest wygodna i nie ogranicza ruchów. Jeśli konieczne jest natomiast unieruchomienie stawu, szczególnie rekomendowana jest orteza X-Act ROM Elbow dla pacjentów do pooperacyjnego leczenia stawu łokciowego lub w pourazowych procedurach doleczania urazów stawu łokciowego. Orteza posiada lekką konstrukcję, dzięki czemu nie obciąża stawu, a dodatkowym atutem jest prostota jej zakładania. Wyposażona jest w system Quick-Lock, który umożliwia regulację kąta ruchu i unieruchomienie oraz ustalenie zakresu ruchu kontuzjowanej ręki.

Coraz częściej stosowaną metodą łagodzenia bólu w przypadku, gdy kontuzja nie wymaga interwencji chirurgicznej, jest taping przy pomocy specjalistycznych taśm kinezjologicznych. Tape’y umożliwiają unieruchomienie stawu w dyskretny sposób, a dodatkowo zmniejszają dolegliwości bólowe.

Ostry ból i stany zapalne łagodzą leki (przeciwbólowe i przeciwzapalne) oraz zimne okłady, np. przy pomocy mankietów Cryo/Cuff do terapii zimnem. Mankiety chłodzące na łokieć zapewniają kompresję, zmniejszając ból, opuchliznę i krwiaki. Zasada działania mankietu chłodzącego jest prosta - po napełnieniu termosu wodą z lodem i założeniu go na łokieć, należy połączyć wąż z mankietem oraz unieść termos do góry. Spływająca woda wytwarza odpowiednie ciśnienie, w zależności od tego, na jaką wysokość zostanie uniesiony termos (40 cm daje około 30 mm Hg). Terapię zimnem przy pomocy mankietów rekomenduje się stosować kilka razy dziennie po 20-30 minut.

Choremu zwykle zalecana jest także rehabilitacja pod okiem fizjoterapeuty, który dostosuje do urazu i kondycji pacjenta właściwe ćwiczenia mające na celu przywrócenie dawnej sprawności stawu. Do specjalisty należy udać się w celu wykrycia przyczyny bólu i dopasowania odpowiedniego leczenia. Niektóre zmiany będące wynikiem komplikacji po przebytych urazach stawu łokciowego wymagają wykonania prześwietlenia lub specjalistycznych badań laboratoryjnych przed rozpoczęciem leczenia. W zależności od rodzaju dolegliwości lekarz zaleci odpowiednią terapię – farmakologiczną, fizjoterapeutyczną lub zabieg chirurgiczny.