2020-10-19

Urazy stawu barkowego – przyczyny i sposoby leczenia

Uraz stawu barkowego to dość powszechna dolegliwość, która - choć najczęściej dotyka sportowców -to może też być wynikiem przeciążenia w wyniku wykonywania codziennych czynności. Niepokojące objawy świadczące o tym, że mamy do czynienia z urazem stawu barkowego to uciążliwy ból nasilający się podczas ruchów rękoma, poczucie niestabilności uniemożliwiające normalne poruszanie kończyną oraz oznaki zewnętrzne, jak obrzęk, guz czy zasinienie. Sposób leczenia jest uzależniony od tego, z jakim rodzajem urazu stawu mamy do czynienia.

Budowa stawu barkowego

Staw barkowy jest zbudowany z kilku stawów (ramiennego, barkowo-obojczykowego, mostkowo-obojczykowego, łopatkowo-piersiowego oraz podbarkowego), kości (ramiennej, łopatki, obojczyka i mostka) oraz więzadeł, mięśni, ścięgien i kaletek. Bardzo ważną funkcję pełni tzw. stożek rotatorów - to grupa czterech mięśni i ich ścięgien otaczających staw ramienno-łopatkowy. Dzięki nim staw barkowy może być utrzymany we właściwej pozycji oraz wykonywać ruchy rotacyjne, co umożliwia również bardzo duży zakres poruszania kończyną.

Przyczyny urazu stawu barkowego

Do urazu stawu barkowego najczęściej dochodzi w wyniku upadku na wyciągniętą rękę. Na podobny wypadek szczególnie narażone są osoby uprawiające takie dyscypliny sportowe jak piłka nożna i siatkowa, hokej czy narciarstwo. W niektórych przypadkach dochodzi także do rozerwania więzadeł i przyczepów mięśni oraz złamania kości. Na uraz stawu barkowego narażeni jednak jesteśmy nie tylko podczas upadku. Jego przyczyną mogą być też codzienne sytuacje, jak podnoszenie zbyt ciężkich przedmiotów (np. toreb z zakupami) czy nadwyrężenia związane ze zbyt intensywnym treningiem lub kontuzje wynikające z braku odpowiedniej rozgrzewki. Powszechnym problemem są także zwyrodnienia stawu barkowego, które coraz częściej dotykają nawet młodych osób. Zwyrodnienia powodowane są czynnikami genetycznymi, przeciążeniami stawu wywołanymi aktywnością lub pracą fizyczną, a także wrodzonymi wadami, niestabilnością barku lub wiekiem.

Najczęstsze urazy stawu barkowego

Uraz stawu barkowego bardzo często związane są z naciągnięciem lub naderwaniem mięśni, ścięgien lub więzadeł. Może też dojść do sytuacji, np. podczas silnego uderzenia, w której głowa kości ramiennej wysunie się z panewki stawowej. Każdy z tych wypadków skutkuje najczęściej bólem całego barku oraz problemami z poruszaniem, a często także stanem zapalnym. Do najczęstszych urazów stawów należą:

uszkodzenie stożka rotatorów – dochodzi do niego w wyniku upadku lub przeciążenia, powstającego m.in. w wyniku długotrwałego trzymanie rąk nad głową, np. gry w siatkówkę, ale także w wyniku niespodziewanego i gwałtownego szarpnięcia, np. w czasie jazdy tramwajem lub podczas wykonywania ćwiczeń na drążkach.
zwichnięcie barku – jego powodem jest najczęściej upadek na ramię lub wyprostowaną rękę, czego skutkiem może być przemieszczenie się panewki stawu ramiennego. Uszkodzeniu może ulec wtedy nie tylko staw barkowy, ale też otaczające go więzadła i mięśnie
niestabilność barku – może wywołać ją zbyt szybki powrót do aktywności fizycznej po urazie stawu barkowego lub nieprawidłowo przeprowadzona rehabilitacja. Dolegliwość ta skutkuje często powracającymi zwichnięciami barku.

Objawy urazu stawu barkowego

Urazu stawu barkowego nie można ignorować. Po doznanym upadku lub czynnościach, w których mogło dojść do przeciążenia górnej części ciała należy zwracać uwagę na to, jak wygląda i zachowuje się bark. Objawy, które powinny nas zaniepokoić to:

ból, odczuwalny zwłaszcza w górnej części ramienia, nasilający się w czasie ruchów rękoma,
poczucie niestabilności stawu połączone z trudnościami z poruszaniem kończyną,
tzw. objaw klawisza, czyli nienaturalny wygląd (wystający koniec obojczyka można wcisnąć na miejsce palcem, jednak ponownie wraca on na swoje miejsce),
obrzęk i zasinienie, które są wynikiem wewnętrznego krwotoku.

Ból i problemy z poruszaniem w obrębie stawu barkowego może wywołać uraz przebyty w przeszłości. Takie sytuacje dobrze jest wcześniej przeanalizować, ponieważ mogą być istotną wskazówką, pomocną w określeniu źródła dolegliwości i późniejszym leczeniu.

Warto też pamiętać, że ból stawu barkowego nie zawsze musi być skutkiem doznanego urazu mechanicznego. Czasem dolegliwości bólowe mogą powodować występujące w starszym wieku zmiany zwyrodnieniowe lub choroby o podłożu reumatycznym. Wskazówkami, że organizm nie działa prawidłowo mogą być gorączka lub stany podgorączkowe, zmniejszenie masy ciała i ogólne złe samopoczucie. W takich sytuacjach zamiast do ortopedy, należy udać się do reumatologa.

Uraz stawu barkowego – sposoby leczenia

Ulgę w bólu będącym wynikiem urazu barku stawowego przynoszą zimne okład np. przy użyciu mankietów do terapii zimnem Cryo/Cuff, leki zawierające paracetamol lub preparaty przeciwbólowe do stosowania miejscowego, np. żele. Ważne, aby pamiętać, że maści i plastry rozgrzewające, zaraz po wypadku, przyniosą efekt odwrotny. Mogą nasilić ból i zwiększyć opuchliznę. Takie zabiegi są skuteczne dopiero po częściowym wyleczeniu urazu stawu barkowego.

Każdorazowo w momencie zauważenia trudności w poruszaniu czy objawów bólowych, należy udać się do lekarza specjalisty. Samemu trudno ustalić dokładne źródło urazu, a zaniedbany może mieć poważne konsekwencje. Lekarz po wykonaniu prześwietlenia będzie w stanie zlokalizować miejsce i rozległość urazu stawu barkowego oraz zlecić prawidłowe leczenie. W niektórych przypadkach zalecana jest terapia pod okiem fizjoterapeuty, polegająca na systematycznych ćwiczeniach rozciągających mięśnie. Czasem konieczna jest jednak interwencja chirurgiczna. Chorego barku nie należy przeciążać. Dobrze jest go także unieruchomić. Leczenie urazu stawu barkowego wspomaga m.in. orteza na ramię i bark Comfortia Shoulder, która zapewnia skuteczną stabilizację barku. Dzięki możliwości regulacji, orteza pozwala na odpowiednie ustawienie zgięcia w stawie łokciowym w zakresie od 90 do120 stopni. Wysoka jakość wykonania, stabilna konstrukcja oraz pasy mocujące gwarantują stabilizację, co pozwala skrócić czas stosowania opatrunku gipsowego. W naszym sklepie dostępne są także inne modele ortez stawu barkowego, jak model Ultrasling IV umożliwiający 15-stopniowe odwodzenie, model Ultrasling IV ER zapewniający nie tylko właściwy kąt odwodzenia, ale i zewnętrzną rotację (stąd ER – external rotation) czy najbardziej zaawansowana orteza z rodziny Ultrasling, czyli Ultrasling Quadrant z regulacją odwodzenia, która posiada precyzyjny system ProTherapy™ umożliwiający zginanie i prostowanie ręki, wspierając jednocześnie ruch terapeutyczny podczas rekonwalescencji i służy do unieruchomienia pooperacyjnego lub pourazowego aż w czterech kierunkach (odwodzenie, przywodzenie, zewnętrzna i wewnętrzna rotacja).

Jak dbać o staw barkowy?

Leczenie i rekonwalescencja, w zależności od rodzaju i rozległości urazu stawu barkowego, trwa zwykle od 3 do 6 tygodni. W przypadku osób, które chcą wrócić po tym okresie do uprawiania sportu, zalecana jest jednak ostrożność. Powracające urazy stawu barkowego mogą prowadzić do choroby zwyrodnieniowej. Aby kości i stawy jak najdłużej pozostawały w dobrej kondycji, trzeba o nie odpowiednio dbać. Dotyczy to zwłaszcza osób preferujących wzmożoną aktywność fizyczną. Należy postawić na regularne, odpowiednio dobrane ćwiczenia oraz profilaktykę (np. właściwą pozycję siedzenia).